Cinayeti Gördüm (İngilizce özgün adı: Blowup), Michelangelo Antonioni'nin yönettiği İngiliz-İtalyan ortak yapımı sanat filmidir. Ayrıca İtalyan yönetmenin ilk İngilizce filmi1 ve ikinci renkli filmi2 olma özelliğini taşır. Film bir fotoğrafçının meçhul bir cinayetle olan ilişkisini anlatır. Cinayeti Gördüm, Arjantin' li yazar Julio Cortazar'ın "Las Babas del Diablo" (İngilizce'ye Devil's Drol olarak çevrilen hikâye filmden sonra Blowup and Other Stories olarak yayımlanmaya devam etmiştir3) adlı kısa hikâyesini temel alır.
Başrollerinde David Hemmings, Vanessa Redgrave, Sarah Miles, John Castle ve Jane Birkin'in yer aldığı filmin senaryosu filmdeki İngilizce diyalogları yazan Edward Bond ile birlikte Antonioni ve Tonino Guerra tarafından yazıldı. Filmin yapımcısı Antonioni ile MGM için üç tane İngilizce film4 yapımı konusunda anlaşan Carlo Ponti'dir (diğer ikisi Zabriskie Noktası (Zabriskie Point) ve Yolcu (The Passenger) adlı filmlerdir 5.
Hikâye, bir fotoğrafçının (Hemmings), bir kadının (Redgrave) karıştığı (veya karışmadığı), cinayetin fotoğraflarını kaza eseri çekmesi ve bununla birlikte bir gerçeklik sorgusu içine düşmesi hakkındadır. Tipik bir Antonioni filmi olarak Cinayeti Gördüm' ün hikâyesi, öyküsel bir anlatımı takip etmez.
Filmin ana karakteri Thomas, altmışların Londra'sında zengin ve ünlü bir fotoğrafçıdır. Bir gün şans eseri bir parkta iki aşığa rastlar ve onların fotoğraflarını çeker. Bu arada kadın tarafından fark edilir. Koşarak fotoğrafçının yanına gelen kadın umutsuzca negatifleri almaya çalışır fakat Thomas kadını reddeder. Kadın, Thomas'ın stüdyosunu nasıl olduysa bulur, fotoğrafları almak için para hatta vücudunu teklif eder. Bu olay fotoğrafçının şüphelenmesine ve filmleri incelemesine neden olur. Resimleri büyütür (filmin özgün adı olan Blowup, İngilizcede fotoğrafı büyütme işlemine verilen addır.) bu işlem resim karesinde silahlı bir adamı belli belirsiz açığa çıkarır. Resimleri tekrar tekrar büyütür. Artık iyice grenliliği artan, siyah/beyaz karedeki gizlenmiş silahlı adamı ve yerde yatan cesedi görmüştür.
Thomas, sonunda cesedi, parkta çalıların dibinde bulur ancak şanssız ve de sürpriz bir şekilde yanında fotoğraf makinesi yoktur. Film, Thomas'ın cinayeti kanıtlama çabalarıyla devam eder. Bir arkadaşının da tanık olması için uğraşır, ancak ceset artık orada değildir bu arada stüdyosundaki resimler de ortadan kaybolmuştur.
İzleyici cinayetin arkasındaki sırları (veya cinayetin gerçekleşip gerçekleşmediğini) asla öğrenemez. Aslında film gerçeklik ve onu nasıl algılandığıyla ilgilidir. Bu bakış açısı filmin en ünlü sahnelerinden biri olan final sahnesinde vurgulanır. Sahnede iki pandomim sanatçısı tenis maçı yapıyordur bu sırada Antonioni'nin kamerası, olmayan tenis topunu takip eder ve yine topun sesi duyulur. Fotoğrafçı bir süre maçı takip ettikten sonra tenis maçının gerçekliğine girer. Korttan dışarı fırlayan topu iki oyuncuya geri atar. Sonra onun tekrar maçı takip ettiği görülür, ancak izleyici maçı artık göremez, sadece ileri geri giden topun sesini duyulmaya devam eder. En sonunda gerçekliğin başka bir versiyonu yaratılır, Hemmings parkın yeşil çimlerinde tamamen yalnız bir şekilde durmaktadır sonra aniden kaybolur, yönetmen Antonioni tarafından ortadan kaldırılmıştır.
Filmdeki siyah-beyaz karşıtlığına yapılan vurguyu unutmamak gerekir
Cinayeti Gördüm, bazıları o esnada ünlü bazıları da daha sonradan ünlü olacak birçok isme evsahipliği yapmıştır. Filmin sona yakın sahnelerinden birinde The Yardbirds konserini izleriz. Bu grubun elektro gitaristi sonradan Led Zeppelin'de müzik kariyerine devam edecek olan Jimmy Page'dir. Konser, grubun üyelerinden Jeff Beck gitarını The Who grubunu anımsatan bir şekilde kırıncaya kadar devam eder. Aynı sahnede BBC'nin skeç grubu Monty Python'dan Michael Palin, konseri dinleyen kalabalık arasındadır ve yine konser esnasında gelecekte İngiliz medyasının ünlü bir ismi olacak olan Jane Street-Porter, çizgili pantolonuyla dans ederken görülebilir6.
Antonioni, The Velvet Underground adlı Amerikalı rock grubunu da filmde kullanmak istedi ancak grubun solisti olan Sterlin Morrison' un uyuşturucu bağımlısı olması sebebiyle İngiltere'de çalışma izni alamaması planları engelledi.7
Filmin ilk sahnesi (pandomimcilerin ilk olarak görüldüğü sahne), Plaza of The Economist binasında (Piccadilly, Londra, 1954-64), park sahnesi, güneybatı Londra'da bulunan, Charlton'daki Maryon Park'ta çekildi. Maryon Park filmden bu yana çok az değişikliğe uğramıştır, parkta pandomimcilerin maç yaptığı tenis kortu, filmdeki haliyle durmaktadır. Bordo renkli vitrinlere sahip, mağazaların olduğu cadde, Stockwell Yolu'dur. Thomas'ın, gizemli bir kadını görüp takip ettiği sahne, Regent Street'te çekilmiştir. Hemmings'in bir sonraki durağı, daha sonra David Bowie'nin 1972'de çıkacak olan Ziggy Stardust adlı albümünün kapak resminin de çekileceği, Heddon Street'tir.
Cinayeti Gördüm, cinsel içerikli sahneleriyle birçok tartışmaya neden olmuştur (bir kadının çıplak olarak gösterildiği ilk İngiliz filmidir8). Film, MPAA (Amerikan Film Yapımcıları ve Dağıtımcıları Birliği)'in Hays Kodu sansürüne maruz kalmıştır. Buna rağmen yapım şirketi MGM, Antonioni'nin de isteği üzerine9, bu sansürü dikkate almadı ve alt şirketi olan Premier Productions'ı10 kullanarak filmi gösterime soktu. Bu özelliği ile MGM, onay sertifikası olmayan bir filmi dağıtmaya devam eden ilk MPAA üyesi stüdyo olarak tarihe geçmiştir. Şirketin bu girişimi yaklaşık kırk yıl boyunca uygulanan Hays Kodu'nun tamamen ortadan kaldırılmasına da önayak olmuştur11.
Brian De Palma'nın 1981 yapımı, Patlama (Blow Out) ve Francis Ford Coppola'nın 1974 yapımı, Altın Palmiye ödüllü, Konuşma (The Conservation), Cinayeti Gördüm ile aynı temayı işleyen hollywood filmleridir. Her iki filmde de Cinayeti Gördüm'deki fotoğraf makinası ses kayıt cihazı olarak karşımıza çıkar. Coppola, Konuşma filminin DVD'sindeki yorumunda senaryoyu yazarken Cinayeti Gördüm'den esinlendiğini belirtmiştir.
Mel Brooks' un oynayıp yönettiği 1977 yapımı Yükseklik Korkusu (High Anxiety) filminde küçük bir Cinayeti Gördüm parodisi yer alır. Filmde şoför, yüzünde Brooks karakterinin maskesi olan bir suikastçinin başka birine yakın mesafeden ateş ederkenki fotoğrafını çeker. Daha sonra aynı kadrajda bulunan asansördeki gerçek Brooks karakterini görebilene kadar fotoğrafı büyütür. (Aslında şoförün yaptığı teknik olarak blowup değildir buradaki espri şoförün fotoğrafı, odasındaki duvarlardan birinin ölçülerine getirene kadar, sürekli olarak büyütmesidir).
1997 yapımı Austin Powers:Ajanlar Kralı (Austin Powers: International Man of Mystery) adlı filmde Cinayeti Gördüm'deki, Hemmings karakterinin, fotoğraf çekimi esnasında bir modele bağırarak emirler verdiği sahnenin parodisine yer verilmiştir.
Cinayeti Gördüm ayrıca Jaane Bhi Do Yaaron adlı Hint filminin de esin kaynağı olmuştur. Filmde iki fotoğrafçı makineleriyle bir belediye başkanının cinayetini yakalamışlardır. Ancak cinayeti fotoğrafları büyüttükten sonra keşfederler. Bu filmde cinayetin işlendiği park Antonioni Parkı olarak isimlendirilmiştir.
Amerikalı, R&B şarkıcısı Amerie'nin, 2007 yılında çıkardığı Becouse I love It albümündeki, "Take Control" şarkısı için çekilen klipte filmin büyük etkisi görülebilir12..
Orijinal kaynak: cinayeti gördüm. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Brigitte Tast, Hans-Jürgen Tast: light room - dark room. Antonionis "Blow-Up" und der Traumjob Fotograf, Kulleraugen Vis.Komm. Nr. 44, Schellerten 2014, ISBN 978-3-88842-044-3 ↩
Victor Bockris ve Gerard Malanga, Uptight: The Story ofThe Velvet Underground''. ↩
http://www.asahi.com/english/Herald-asahi/TKY200711020046.html ↩
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page
